Motywowanie jest jednym z ważniejszych czynników związanych z pracą zawodową oraz jedną z podstawowych funkcji zarządzania. Często jest kluczem do sukcesu, ponieważ zmotywowany pracownik jest bardziej zaangażowany, odpowiedzialny i lojalny wobec firmy. Bez motywacji trudno byłoby zrealizować stawiane nam zadania, bo nie chciałoby się nam wydatkować na to energii, poświęcać czasu, a może nawet wstać rano z łóżka. Nowoczesne motywowanie polega na łączeniu celów poszczególnych pracowników, z celami organizacji. Wymaga to zindywidualizowanego podejścia do pracowników, poznania ich potrzeb i oczekiwań.

Można śmiało pokusić się o stwierdzenie, że ile ludzi na świecie, tyle różnych czynników motywacyjnych. Jednak można wyodrębnić pewne bardziej ogólne rodzaje motywacji. Pierwszy podział, na podstawie dwuczynnikowej teorii Herzberga, wprowadza podział na czynniki ze względu na źródło:

• zewnętrzne – odnoszące się do środowiska i kontekstu pracy, wpływają na potrzeby i zmienianie zachowań pracowników; ich źródło upatrywane jest poza osobą pracownika, a sterowane są przez bodźce płynące z zewnątrz: system nagród i kar, środki przymusu i perswazji czy rywalizację;
• wewnętrzne – odnoszące się do osobistych pragnień, interesów i samorealizacji; realizują potrzeby takie jak: potrzeba osiągnięć, uznania, prestiżu, poczucia realnego wpływu czy satysfakcji z wykonywanej pracy.

Motywacja wewnętrzna jest bardziej stabilna i długotrwała. Płynie z naszego własnego systemu wartości, doświadczenia i pragnień. Może nam pomóc w realizacji zadań nawet przy niesprzyjających okolicznościach zewnętrznych.

Kolejny podział, często wymieniany przez samych pracowników, odnośni się do aspektu ekonomicznego. Wymienia się tutaj takie formy motywowania, jak:

• finansowe – płace zasadnicze, premie i nagrody pieniężne, dopłaty i dofinansowania, partycypacja w wynikach firmy;
• pozapłacowe – deputaty, kursy i szkolenia, świadczenia o charakterze socjalnym (ubezpieczenie na życie, opieka medyczna, dodatki żywieniowe czy tzw. „wczasy pod gruszą”);

• organizacyjnym – awanse, władza, dostęp do informacji, duża samodzielność i decyzyjność, zróżnicowane i ambitne zadania, elastyczny czas pracy;
• psychologicznym – pochwały i wyróżnienia, szacunek i docenienie, praca w firmie o wysokim prestiżu, samorealizacja, przyjazna atmosfera pracy, pewność zatrudnienia;
• technicznym – możliwość pracy na nowoczesnej aparaturze, przy wykorzystaniu najnowszych osiągnięć technologicznych.

Jak zatem skutecznie motywować pracowników? O czym należy pamiętać? Co w tym wszystkim jest najważniejsze? Obowiązuje kilka zasad, którym warto się przyjrzeć:

1. System motywowania powinien być tak zaprojektowany, aby zawsze efekty zaangażowania pracownika były nagradzane. Wielkość nagrody winna być uzależniona od wymagań i efektów pracy oraz być do nich proporcjonalna. Ważną rzeczą jest sprawiedliwe rozdzielanie nagród, w porównaniu do wcześniejszych osiągnięć, ale również innych pracowników.
2. Systemu motywacyjnego nie tworzy się dla abstrakcyjnego pracownika, dlatego powinien być zróżnicowany wobec oczekiwań konkretnych osób zatrudnionych w firmie.
3. Motywowanie powinno mieć charakter pozytywny, co oznacza, że na nagrodę zasługują ci, którzy wykazują się ponad przeciętnością. Pozytywna motywacja wyzwala w ludziach zdrową rywalizację i walkę o nagrody.
4. Częstotliwość i wysokość nagród powinna być nierówna. Potrzeby i oczekiwania pracownika zmieniają się w czasie, dlatego narzędzia motywacyjne również należy modyfikować.
5. Ważne jest, aby nagroda pojawiła się w odpowiednim czasie – nie można zbyt długo czekać z docenieniem pracownika, bo straci to swoją moc motywującą. Poza tym pracownik musi wiedzieć za co dokładnie został nagrodzony.
6. Pracownik powinien mieć prawo wyboru nagrody z zestawu nagród równoważnych. System jest tym skuteczniejszy, im większą subiektywną wartość dla pracownika mają oferowane nagrody.

Warte podkreślenia jest również zwrócenie uwagi na potrzeby osób zatrudnionych, słuchanie ich opinii i pytanie o to, jakie są ich oczekiwania. Nie można rozpatrywać motywowania jako procesu niezależnego od tego, co dla pracowników jest ważne.

Stworzenie w firmie dobrego systemu motywacyjnego pozwoli zbudować stabilny, zaangażowany i lojalny zespół. Pracownicy będą mieli poczucie sensu pracy i swojego zatrudnienia w danej organizacji. Zadowolony pracownik, to również zadowolony klient i pozytywna wizytówka firmy na zewnątrz.