ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ
Sposoby rozwiązywania umów o pracę zależą od rodzaju zawartej umowy.
Kodeks Pracy przewiduje 6 rodzajów umów o pracę:
- umowa o pracę na czas nieokreślony,
- umowa o pracę na czas określony,
- umowa na czas wykonywania określonej pracy,
- umowa na okres próbny,
- umowa na zastępstwo,
- umowa o pracę tymczasową.
Tak więc, na podstawie rodzaju zawartej umowy można rozpatrywać sposób jej rozwiązania. Jednym z podstawowych kryteriów jest sposób określenia terminu, na jaki umowa została zawarta.
Zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie Pracy, istnieje kilka możliwości rozwiązania umowy o pracę:
- Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron. Warunkiem takiego rozwiązania jest zgodne oświadczenie woli pracodawcy i pracownika co do ustania stosunku pracy, który następuje w ustalonym przez strony terminie. Warto zaznaczyć, że może ono wystąpić przy wszystkich rodzajach umów o pracę. Z inicjatywą powyższego rozwiązania może wystąpić zarówno pracodawca, jak i pracownik.
- Rozwiązanie umowy z upływem czasu, na który została zawarta. Dotyczy umów o pracę, które zostały zawarte na jakiś okres czasu: na okres próbny, na czas określony lub na zastępstwo. Ideą zapisu jest to, że jeśli umowa została zawarta np. na okres 3 miesięcy to po 3 miesiącach ulega rozwiązaniu i nie ma potrzeby składania dodatkowych oświadczeń.
- Rozwiązanie umowy z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta – dotyczy tylko i wyłącznie umowy o pracę zawartej na czas wykonania określonej pracy. Przykładowo, osoba będąca stolarzem zawiera umowę na czas wykonania kilku mebli – zawarta umowa rozwiąże się po wykonaniu tej właśnie pracy. Podobnie jak w poprzednim przypadku umowa rozwiązuje się automatycznie - nie ma potrzeby składania dodatkowych oświadczeń.
- Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem (przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia). Niezależnie od rodzaju wypowiadanej umowy, wypowiedzenie powinno nastąpić na piśmie! Sposób ten dotyczy umów zawartych na czas nieokreślony oraz na okres próbny. W przypadku umowy zawartej na czas określony należy pamiętać, że nie każda taka umowa może być wypowiedziana przed upływem jej okresu! Zasada wcześniejszego wypowiedzenia obowiązuje tylko wtedy, jeżeli jest ona zapisana w umowie oraz umowa ta jest zawarta na dłużej niż 6 miesięcy. Wypowiedzenie w formie oświadczenia powinno zostać złożone w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią przez druga stronę.
Należy pamiętać, że wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony przez pracodawcę powinno być uzasadnione. Pracodawca bez podania przyczyny nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy.
- Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia (przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia). Strony mogą zastosować tę możliwość, kiedy druga strona w rażący sposób naruszyła swoje obowiązku, bądź prawa drugiej strony. Umowa rozwiązuje się, kiedy zostanie złożone stosowne oświadczenie. Takie rozwiązanie można zastosować w razie potrzeby przy wszystkich umowach.
Okres wypowiedzenia jest to czas, który musi minąć od zawiadomienia o zamiarze zakończenia umowy o pracę do jej faktycznego rozwiązania. Jego długość zależna jest od czasu przepracowanego u danego pracodawcy. I tak przy umowie o pracę na czas nieokreślony okres wypowiedzenia dla osób zatrudnionych w danej firmie krócej niż 6 miesięcy trwa 2 tygodnie, powyżej 6 miesięcy, ale krócej niż 3 lata – 1 miesiąc, natomiast powyżej 3 lat, są to 3 miesiące.
Należy zwrócić szczególną uwagę na obowiązujące terminy, ponieważ liczone w miesiącach zaczynają obowiązywać od pierwszego dnia następnego miesiąca, a nie od dnia złożenia wniosku u pracodawcy. Taka sama zasada obowiązuje przy okresie dwutygodniowym – wynosi pełne 2 tygodnie, liczone od poniedziałku w następnym tygodniu po złożeniu oświadczenia o woli wypowiedzenia umowy.
Rozwiązywanie umowy o pracę tymczasową
Sytuacja jest nieco inna w przypadku umowy o pracę tymczasową. Jak wynika to z nazwy, umowa o pracę tymczasową nie może być zawarta na czas nieokreślony. Istnieją dwie możliwości: umowa na czas określony oraz na czas wykonania określonej pracy.
Najczęściej zawieraną umową jest umowa na czas określony, jednak na innych zasadach, niż te wynikające z Kodeksu Pracy. Umowa taka nie musi być zawierana na minimalny okres, aby wypowiedzenie było dopuszczalne. Okresy wynikające z ustawy (o zatrudnianiu pracowników tymczasowych) są krótsze. Jeżeli umowa została zawarta na okres do 2 tygodni, okres wypowiedzenia trwa 3 dni, powyżej 2 tygodni – 1 tydzień. Podobnie jak w przypadku umów o pracę na czas określony, wypowiedzenie jest dozwolone , jeżeli strony przewidziały to w danej umowie.