Czy zastanawiałeś się kiedyś, Drogi Czytelniku, nad sensem polskiego przysłowia „ jeśli wlazłeś między wrony, musisz krakać , jak i one”?
Ilustruje ono bardzo prostą regułę społecznego dowodu słuszności.
Konformizm jest częstym zjawiskiem w codziennym życiu. Ludzie zachowują się tak, jak inni, ubierają tak, jak inni i bardzo często przyjmują, a następnie głoszą te same poglądy.
Bardzo wyraźnie ilustruje to historia pewnej książki nieznanego autora. Początkowo była ona komercyjną klapą, jednak księgarnie internetowe zastosowały w jej przypadku automatyczny system rekomendacji. Polega on na tym, iż osoby zamawiające pewną książkę, widzą jakie inne tytuły są zazwyczaj zamawiane, wraz z tą, która jest ich wyborem.
Zaczął tu działać mechanizm, skłaniający czytelników do domysłów, iż skoro miłośnicy tego samego tytułu co ja, zamawiają tę książkę, musi być ona dobra. Z czasem popularność tego tytułu wzrosła wśród czytelników tego konkretnego gatunku, aby po pewnym czasie, stać się popularna także wśród innych czytelników. Ostatecznie książka ta doczekała się nawet ekranizacji!
Teutscha i Gerard podają dwa powody, dla których ludzie ulegają opiniom innych ludzi i naśladują ich zachowania. Pierwszy, ma charakter informacyjny.
Obserwując innych, traktujemy ich jako źródło informacji o rzeczywistości. Reagujemy i wypowiadamy się jak większość, aby mieć rację.
Drugi, określany jest mianem normatywnego. Postępujemy jak inni, aby nie odróżniać się od grupy. Konformizm staje się środkiem do uzyskania akceptacji i uniknięcia dezaprobaty. To zjawisko jest szczególnie zauważalne, kiedy wypowiedź musi zostać wygłoszona publicznie.
Bardzo dobrze pokazuje to, klasyczne już badanie, przeprowadzone przez Salomona Ascha.
Polega ono na zaaranżowaniu sytuacji, w której osoba badana jest wprowadzona do grupy pomocników eksperymentatora, udających inne osoby badane. Eksperymentator pokazuje dwie plansze. Na pierwszej znajduje się pojedyncza linia, na drugiej zaś trzy linie zaopatrzone w kolejne numery (1, 2, 3). Następnie grupa proszona jest, by każdy ocenił, która z trzech linii na drugiej planszy jest najbardziej zbliżona długością do linii z pierwszej planszy i dopiero potem głośno wypowiedział swoją opinię.
Długość odcinków jest tak zróżnicowana, że w normalnych warunkach udzielenie poprawnej odpowiedzi jest bardzo proste. Jednak pomocnicy eksperymentatora są poinstruowani, aby podawać głośno odpowiedź niezgodną z rzeczywistością w 12 z 16 przypadków. Osoba badana proszona jest o wypowiedz jako ostatnia lub przedostatnia. Wyniki, które otrzymał Asch były zaskakujące, aż 76% osób badanych, przyjęło ocenę innych, w przynajmniej jednej próbie!
Ludzka skłonność do uleganiu większości, jest bardzo wygodnym mechanizmem napędzania machiny rynku, wykorzystywana jest w reklamie, propagowaniu poglądów oraz lansowaniu mody. Czasem staje się barierą, która powstrzymuje ludzi do wygłaszania SWOICH poglądów, dlatego też osoby zarządzające grupą, które cenią poglądy i zdanie wszystkich jej członków, powinni zachęcać do wypowiadania samodzielnych poglądów, podkreślać wagę samodzielnego myślenia oraz nagradzać innowacyjność, a nie skłonność do podporządkowania się innym.

Bibliografia:
Cialdini R. ( 1994) Wywieranie wpływu na ludzi GWP Gdańsk
Doliński D.(2006) Techniki wpływu społecznego SCHOLAR