Zgodnie z zapisami w Kodeksie Pracy, młodociany jest to osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 roku życia. Mogą być oni zatrudnieni przez pracodawców na specjalnych warunkach. Należy zaznaczyć, że młodociani, którzy chcieliby podjąć pracę powinni mieć ukończone co najmniej gimnazjum oraz posiadać świadectwo lekarskie, w którym stwierdza się, że praca określonego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.

W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5 grudnia 2002 roku szczegółowo opisane są sytuacje, w których dopuszcza się zatrudnienie młodocianych poniżej 16 roku życia i mimo braku ukończenia gimnazjum. Do zawarcia umowy z młodocianym potrzebna jest zgoda jego rodziców lub opiekunów ustawowych.

Co ważne, młodociany nieposiadający kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego!

Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego musi być zawarta na piśmie. Powinna ona szczegółowo określać rodzaj przygotowania zawodowego, wysokość wynagrodzenia, czas trwania oraz miejsce odbywania przygotowania, a także sposób dokształcania teoretycznego. Przed podpisaniem umowy, pracownik młodociany zobowiązany jest do poddania się badaniom wstępnym, a w czasie trwania stosunku pracy badaniom okresowym oraz kontrolnym. Pracodawca jest zobowiązany do zwalniania młodocianego pracownika na dokształcanie.

Przygotowanie do zawodu może występować w postaci nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

Nauka zawodu ma na celu przygotowanie osoby młodocianej do pracy w charakterze robotnika lub czeladnika. Obejmuje praktyczną naukę zawodu (organizowaną u pracodawcy) i dokształcanie teoretyczne. Zakończeniem nauki jest egzamin, którego koszt pokrywany jest przez pracodawcę. Nauka zawodu może trwać od 24 do 36 miesięcy. Okres ten może być wydłużony lub skrócony.

Przyuczenie do wykonywania określonej pracy ma na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze przyuczonego robotnika. Trwa od 3 do 6 miesięcy i również kończy się egzaminem. Zakres oraz program przyuczania ustala pracodawca, w zależności od wybranego programu nauczania dopuszczonego do użytku szkolnego.

Umowa o pracę przy wykonywaniu prac lekkich. Praca lekka jest to praca, która nie może powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego oraz nie może mu utrudniać wypełniania obowiązku szkolnego. Wykaz lekkich prac ustalany jest przez pracodawcę w regulaminie pracy, po uzyskaniu zgody lekarza medycyny pracy oraz zatwierdzeniu go przez właściwego inspektora pracy.

Obowiązkiem pracodawcy jest ustalenie wymiaru i rozkłady czasu pracy młodocianego, przy uwzględnieniu tygodniowej liczby godzin nauki wynikającej z programu nauczania oraz z rozkładu jego zajęć szkolnych. Tak więc młodociany powinien mieć zapewnione zatrudnienie w wymiarze nie przekraczającym 12 godzin tygodniowo, natomiast w dniu, w którym dodatkowo uczestniczy w zajęciach szkolnych nie może pracować więcej niż 2 godziny. W czasie ferii szkolnych, młodociany może pracować do 7 godzin dziennie, ale nie więcej niż 35 godzin w tygodniu. Tygodniowe normy czasu pracy ustalane dla pracowników młodocianych są sztywne – nie można rekompensować nadwyżki godzin w jednym tygodniu mniejszą ilością pracy w innym! Młodociany nie może być zatrudniany w porze nocnej oraz w godzinach nadliczbowych.

Pracownikowi młodocianemu przysługuje prawo do urlopu. Uzyskuje go po przepracowaniu pierwszych 6 miesięcy i wynosi on 12 dni. Z upływem 12 miesięcy pracy, pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni roboczych. Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły pracodawca zobowiązany jest do udzielenia urlopu wypoczynkowego w czasie ferii szkolnych.

Jeżeli pracodawca zawarł z młodocianym umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego może ją rozwiązać tylko i wyłącznie, jeśli: - młodociany nie wypełnia obowiązków, które wynikają z umowy o pracę lub dokształcania się, - nastąpi ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy, - odbywa się reorganizacja zakładu pracy, które uniemożliwia kontynuowanie przygotowania zawodowego, - stwierdza się nieprzydatność młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa się przygotowanie zawodowe.

Możliwe jest również zatrudnienie młodocianego na podstawie umowy cywilnoprawnej. Zgoda rodzica/opiekuna jest niezbędna, jeśli młodociany nie ukończył 16 lat. Po ukończeniu 16 roku życia oraz po ukończonym gimnazjum może być on zatrudniony na umowę cywilnoprawną, z której odprowadzany jest tylko podatek. Dla ważności zawartej przez niego umowy konieczne jest jej potwierdzenie przez przedstawiciela ustawowego (czyli rodzica lub opiekuna).